Het Arbeidspotentieel & De Toekomst Van Werk

“They took our jobs!” Riep een verbolgen Darryl Weathers tijdens een buurtvergadering in South Park. Bewoners van de fictieve stad zijn ontstemd door het banentekort die zij wijten aan de toestroom van het tijdreizende proletariaat uit het jaar 3045. Een gedenkwaardig citaat en sindsdien veelvuldig gebruikt om xenofobische gedachtegoed en publieke debatten over migratie te ridiculiseren. Waarom ook niet! Je hebt niets te vrezen als je jong bent, hoogopgeleid, een relatief goed betaalde en dynamische baan hebt.

Maar hoe inzetbaar blijf je in de op handen zijnde digitale economie en de daarbij behorende automatisering van arbeid? De wereld verandert zogezegd zodanig dat zelfs hoogopgeleide werknemers zoals piloten hun beroep in een andere vorm zullen zien overgaan of zullen zien verdwijnen.

En terwijl een SiRi-achtige stem me opdraagt mijn stoel rechtop te zetten en me voor te bereiden op de landing, denk ik aan scenarios waarbij ik eenzelfde lot als van dhr. Weathers kan afwenden. Maar wat als ik dat niet doe? Wat als we dat allemaal niet doen, en we de toekomst van werk behandelen alsof het nooit zal gebeuren? Laat de Europese Commissie maar iets anders bedenken dan tegen 2030 elk jaar 60% van de volwassen bevolking in de Unie aan een opleiding te laten deelnemen. Een flinke opgave voor mensen die dachten dat hun tertiaire opleiding de laatste horde was. Maar ook een flinke opgave voor de overheid en het bedrijfsleven, die voornemend zijn om jaarlijks 2 miljard uit te geven aan de ontwikkeling van arbeidskrachten. Hieronder een greep uit de Europese subsidieprogramma’s waarvoor aanzienlijke middelen zijn uitgetrokken voor de ontwikkeling van de beroepsbevolking.

De omvang van deze financieringpoel duidt er wel op dat arbeiders nog steeds een belangrijk onderdeel vormen van wat regeringen en het bedrijfsleven beschouwen als de toekomst van arbeid.  Echter alle focus op Human Capital ten spijt, noch ik, noch mijn collega’s zien dat projecten die voortvloeien uit dergelijke fondsen een op mensen gerichte aanpak hebben. Werknemers zijn niet meer dan een middel om het doel te bereiken. Werknemers ontwikkeling ten bate van de productiviteit en weinig oprechte interesse in hoe de werknemer zijn werk en leven wil invullen.

Ik zou dit probleem kunnen wijten aan de manier waarop subsidies geformuleerd worden, echter schrijf ik dit artikel voor een ander doelgroep. Ik zie hier vooral kansen voor projectontwikkelaars die zich willen onderscheiden van andere subsidieaanvragers. Door de focus te leggen op wat de beroepsbevolking te winnen heeft bij uw inspanningen en niet wat het kan verliezen als het niet voldoet aan een nog steeds niet erg goed gedefinieerde industrie 4.0, kunt u een sterk onderscheidend project leveren aan subsidieverstrekkers zelf ook in ongewis zitten.

Overdraagbare vaardigheden

Werknemers ontwikkeling, herscholing en de subgroep “upskilling” zijn allen gebaseerd op de veronderstelling dat mensen een intrinsieke behoefte hebben om zichzelf te ontwikkelen en carrière te maken. En voor zij die dat niet doen hebben we tafelvoetbaltafels, futuristische slaapcoupés en sushi. Maar hoe leiden we de beroepsbevolking op als slechts een deel van hen intrinsiek gemotiveerd is?

Wellicht dienen we verder te kijken dan werknemers enkel vaardigheden bij te brengen ten behoeve van de arbeidsproductiviteit. Als mensen hebben we een groot aantal identiteiten, waarvan sommige op de achtergrond raken wanneer we in onze kantoorruimte aankomen. Maar als we de vaardigheden kunnen inzetten die mensen in hun vrije tijd verwerven of willen verwerven, hun eigenlijke passie en niet hun bron van inkomsten, kunnen we bijscholingsprojecten opzetten die mensen de vaardigheden aanreiken waarvan ze in alle facetten van hun leven kunnen profiteren.

Met het tot stand brengen van dergelijke synergiën kan het enthousiasme van mensen voor een leven lang leren worden aangewakkerd. Soft skills zoals organisatorische vaardigheden kunnen zowel de professionele als de hobbymuzikant van pas komen. Hetzelfde geldt voor digitale vaardigheden, aangezien de meeste kunstvormen en het leven in het algemeen steeds meer gebruik maken van digitale hulpmiddelen. Het feit dat 90% van de bevolking van de EU actief is op het internet, terwijl 40% van de bevolking niet over digitale basisvaardigheden beschikt, moet ons ertoe aanzetten opnieuw na te denken over hoe intuïtief de huidige instrumenten zijn en over de manier waarop we mensen opleiden om ze te gebruiken.

De kracht van levenslang leren benutten

Tom Vanderbilt schreef in zijn boek “Beginners: The Joy and Transformative Power of Lifelong Learning” dat hij voortdurend nieuwe feitjes leerde, maar zelden nieuwe vaardigheden. Dit geldt voor velen die weinig aandacht besteden aan procedurele kennis terwijl ze meer dan bereid zijn om declaratieve kennis op te slaan. Nieuwe dingen leren is een inspanning, waarmee rekening moet worden gehouden bij het ontwerpen van cursussen, programma’s en activiteiten.

Wanneer u uw volgende EU-voorstel schrijft, zult u in uw probleemstelling het hoge percentage digitale ongeletterdheid in de EU willen benadrukken. Maar als u zich wilt onderscheiden, zorg er dan voor dat u een antwoord heeft op de vraag wie er baat bij zal hebben en hoe zij er baat bij zullen hebben. En hoezeer inzetbaarheid ook klinkt als een overtuigende doelstelling, voor velen betekent het alleen maar dat ze hun brood niet verliezen. En niet verliezen is niet echt winnen.

Misschien berusten mijn argumenten te veel op anekdotische verwijzingen, en minder op feiten en wetenschappelijk bewijs en is dit artikel meer een opiniestuk dan de gebruikelijke “grants best practice” die we publiceren. Maar nu veel transformaties en innovaties stilstaan in hun ontwikkeling door een gebrek aan geschoolde arbeidskrachten is dit nummer over “workforce development” een uitgelezen mogelijkheid om de mankementen van human capital projecten te belichten.

De veronderstellingen die in het beleid en de daaropvolgende financiering en projecten worden gemaakt, lijken op de veronderstelling dat iedereen het wel eens was met de globalisering. Een leven lang leren geniet veel wetenschappelijk bewezen voordelen, zoals het uitstellen van cognitieve achteruitgang en geheugenverlies. Maar net zoals er voordelen zijn van een actieve levensstijl en gezonde voeding, niet iedereen heeft de behoefte zich hierin mee te gaan.  En we hebben geleerd dat verschillende benaderingen behoeft om resultaten te boeken.  We kunnen lering trekken uit de fouten bij de aanpak van ongezonde levensstijl en ze als leidraad laten dienen voor onze aanpak van levenslang leren.

About the Author

“Gregory is one of the senior Grants Development Consultants at Grants Office. His area of expertise is the funding landscape in the Netherlands and the EU, with a particular focus on digitalisation processes in education and the developing labour market. As a former grant writer and fundraiser in the Lebanese, Syrian and Turkish context, he is also adept to developing compelling projects for non-profit organisations seeking European funding. His spare time is filled with as much sports as possible and he claims to be an expert on European film”

LinkedIn:  Gregory Clare

For more articles, check out our FUNDED edition.